Gezonde voeding vindt gelukkig zijn weg naar de spreekkamer

Jaarlijks wordt voor zo’n 6,5 miljard euro aan geneesmiddelen voorgeschreven. Het overgrote deel daarvan is voor aandoeningen die direct gerelateerd zijn aan ongezonde leefgewoonten. Zo voeren bloeddrukverlager metoprolol, cholesterolverlager simvastatine en maagzuurremmer omeprazol de lijst aan en deze middelen worden elk jaar bovendien zo’n 10 tot 15 procent vaker voorgeschreven. In ongeveer tweederde van alle bezoeken aan de huisarts wordt er een geneesmiddel voorgeschreven. Daarentegen wordt slechts bij een kwart van de consulten over voeding gesproken.

Raw
De belangrijkste reden hiervoor is dat huisartsen nauwelijks kennis hebben van voeding. Gedurende hun jarenlange opleiding worden hier slechts enkele college’s aan besteed. Een andere oorzaak dat leefstijl zo weinig ter sprake komt, zou kunnen zijn dat er wantrouwen bestaat tegenover artsen die gezonde voeding aanbevelen als medicijn. Dat is deels te begrijpen, omdat er in het verleden grote fouten zijn gemaakt door alternatieve artsen die zich tegen de reguliere geneeskunde verzetten, zoals die van Sylvia Millecam.

Een ander voorbeeld waaruit de afkeer van natuurgeneeskunde blijkt, is de manier waarop het publiek reageerde op de moeder in de documentaire Raw, Rawer, Rawst. Zij geeft haar zoon uitsluitend natuurlijk, niet of nauwelijks gekookt voedsel omdat zij gelooft dat dit het beste is voor haar kind. Het was opvallend hoeveel mensen haar afschilderden als harteloos monster dat haar kind mishandelt. Ze gaat inderdaad ver in haar overtuiging, maar in zekere zin kun je mensen die hun kind elke dag snoep en chips geven ook betichten van verwaarlozing. Daar rept echter niemand over.

Biochemische routekaart
Dat deze scepsis zelfs wordt geuit aan serieuze wetenschappers is opvallend. In de uitzending van Pauw & Witteman van 4 maart lichtte hoogleraar systeembiologie Hans Westerhoff de zogenaamde biochemische routekaart van de mens toe. Sinds kort kan men de volledige DNA-wegenkaart van mensen in beeld brengen, en de rol die voeding speelt bij het ontstaan van ziektes. Een van de grootste wetenschappelijke doorbraken, aldus bioloog Westerhoff. Dankzij op maat gemaakte dieetadviezen zullen we het geneesmiddelengebruik flink kunnen terugdringen. De reactie van Paul Witteman was tekenend: ‘Dat klinkt toch een beetje als een alternatieve arts die aankomt zetten met dat je pijnboompitten moet gaan eten….’ Het antwoord van Westerhoff was overtuigend: ‘Dat is inderdaad precies hetzelfde, alleen nu is het ook bewezen.’

Transparantie
Geweldig nieuws dus voor de voorstanders van natuurgeneeswijze, maar er is meer. Dat er zoveel geneesmiddelen worden voorgeschreven, komt niet alleen door de stijging van welvaartziektes. Al decennia lang is bekend dat huisartsen worden gefêteerd door farmaceutische bedrijven en beloond voor het uitschrijven van door hen geproduceerde medicijnen. Om die belangenverstrengeling inzichtelijk te maken is onlangs het Transparantieregister Zorg in het leven geroepen. De officiële lancering vindt 25 april plaats, maar de website is al live. Dat is een mooi begin, dat ertoe zal leiden dat artsen en patiënten kritischer zullen kijken naar medicijngebruik.

Zoete koek
Nu is het alleen nog zaak dat artsen hun kennis bijspijkeren op het gebied van voeding en de effecten ervan op de gezondheid. En ook daar wordt aan gewerkt. Zo vond gister op 19 april voor de tweede maal het congres Arts & Voeding plaats, waar ook Hans Westerhoff sprak over de genoemde biochemische routekaart.

De randvoorwaarden zijn dus geschapen om het medicijngebruik terug te dringen ten gunste van een gezond eet- en leefpatroon. Hopelijk zullen ook patiënten bereid zijn om hun leefstijl aan te passen en pillen niet meer automatisch voor zoete koek slikken.

[Dit artikel verscheen eerder op Volkskrant.nl]